Jeolojik zamandizimde 120 yıldır ilk kez yerkürenin yaşam belirtisi gösteren, çokhücreli yaşam izlerinin görüldüğü en eski zaman diliminin ’’Edyakaran’’ diye adlandırılması öneriliyor

İngiliz Yayın Kurumu BBC’nin internet sitesindeki habere göre, jeologların 8 yıllık değerlendirmeleri sonucu, Dünya gezegeninin ’’kartopu’’ diye adlandırılan 700-600 milyon yıl önceki 100 milyon yıllık küresel buzullarla kaplı zaman dilimi bittiğinde, ilk ’’çok hücreli hayat’’ belirtilerinin çıktığı 600 ila 542 milyon yıl önceki döneme ’’Edyakaran’’ (Ediacaran) adı verilmesi teklif edildi.
Avustralya’dan
Edyakaran adı, Güney Avustralya eyaletinde, Hint Okyanusu’na dayanan güney ucunda Adelaide kenti bulunan Flinders Dağları’nın Ediacara Tepeleri’nden geliyor. Ediacara Tepeleri’ndeki Enorama Çayı alanı, ’’Edyakaran dönem’’ için ’’birincil katmanbilim’’ örneği (stratotip) olarak kabul edildi. Bu terim, bir kayaç-kaya dizisinin standart karşılaştırma örneği olarak kullanılıyor.
Paleozoyik Zaman’ın (Birinci Zaman: 570-225 milyon yıl önce) ikinci dizgesi olan, hayatın ilk belirdiği, çokhücreli yaşam izlerinin görüldüğü ’’Neoproterozoik’’ zamanın ilk evresinin ’’Edyakaran’’ diye adlandırılması öneriliyor.
Uluslararası Stratigrafi (Katmanbilim) Kurulu (ICS) Genel Sekreteri Prof. Dr. Jim Ogg, Birinci Zaman öncesi Prekambriyen Zaman’la (4 milyar-570 milyon yıl önce) ilgili BBC News Online’a açıklamasında şunu söyledi:
’’Prekambriyen zamanın son evresi hakkında, yani ilk tek gözeli hayvanlar ve kabuklu deniz hayvanlarının türemesinden önceki bu evrenin varlığı kendine özgü zaman aralığı olarak tanınagelmiştir. Şimdi, Edyakaran Dönem adıyla bu zaman aralığı resmi olarak yerbilim zamandizimine alınıyor.’’
Prekambriyen Zaman, 3 milyar 430 milyon yıl sürüyor.
Ruslar
BBC, Rus jeologların 600 ila 542 milyon yıl önceki dönem için önerilen Edyakaran yerine kendilerinin aynı zaman dilimi için 52 yıl önce buldukları ’’Vendiyen Dönem’’i kullanmayı sürdüreceklerini belirtiyor. 1952 yılında SSCB’nin seçkin yerbilim uzmanı Boris Sokolov, ’’Vendiyen’’i önerdi. Terim, Rusya’da yer alan çöküntülerden geliyor.
Uluslararası Katmanbilim Kurulu’nun (ICS) Proterozoik Altkurulu’na resmi yorum sunan Rus yerbilimcileri Sokolov, Mihail Semihatov ile Mihail Fedonkin, jeoloji biliminde Vendiyen’in 52 yıldır uluslararası kullanımda bulunduğunu ve bunun değiştirilmemesi gerektiğini belirttiler.
Kurama göre, söz konusu Edyakaran dönem, 100 milyon yıllık dünya buzul gezegeninden sonra ’’patlayan iklim depremlerinin’’ yarattığı değişimlere tanıklık ediyor ve ilk çokhücreli yaşamın kökleri salınıyor.
’’Ediacaran Dönem’’in kalıcı resmiyet kazanması için üç oylamadan geçmesi gerekiyor:
İlki, sırf ’’Ediacaran’’ sorunu ve terimi için kurulmuş olan ’’Sonlu Proterozoik Dönem Altkurul’’un oylaması; ikincisi, Uluslararası Katmanbilim Kurulu’nun oylaması ve üçüncüsü Uluslararası Jeoloji Bilimleri Birliği’nin oylaması. Terimin resmi onayı için üç aşamada da oylamanın üçte ikilik çoğunluğu gerekiyor.
Kaynak: Milliyet 25 Mayıs 2004